Daha az hakikat yanıt verenlere daha yüksek puan verildiğini tez eden vergi müfettiş yardımcısı davayı kazandı

Mahkeme uzman incelemesi yaptırdı

Davacı tarafından, davalı idarece yapılan imtihanın klasik imtihan teamüllerine uygun olmadığı, soru kitapçığı ve karşılık anahtarında puanlamaların muhakkak olmadığı, daha az yanlışsız karşılık veren adaylara daha yüksek puan takdir edilerek eşitliğe alışılmamış hareket edildiği sav edilmiştir.

Davacının almış olduğu notların, objektif ölçme ve kıymetlendirme kurallarına uygun olup olmadığı konusunun tahlilinin teknik bilgiyi gerektirmesi nedeniyle Dairemizin 14/10/2021 günlü orta kararı ile eksper incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir.

Danıştay: Eşit kıymetlendirme yapılmadığı kanaati oluşmuştur

Yukarıda yer verilen uzman tespitleri ile evrakta yer alan bilgi ve evrakların birlikte kıymetlendirilmesi sonucunda; davacının katılmış olduğu imtihanda sorulan sorulara verilen yanıtların puanlaması yapılırken, ölçme ve kıymetlendirme prensipleri bakımından eşitlik unsuruna uygun hareket edilip edilmediğini tereddüte mahal bırakmayacak formda tespit etme imkanının bulunmadığı, birebir soruya birebir yanlışsız yanıtı veren adaylara farklı puan takdir edilmesinin eşit kıymetlendirme yapılmadığı kanaatini doğurduğu, bu durumda, hem sorularda, hem yanıt anahtarında, hem de yanıt kağıtlarında soru (maddeli sorularda kendi içinde her bir madde) bazında puanlamanın açık olmaması hasebiyle klasik imtihan teamüllerine ve ölçme ve kıymetlendirme prensiplerine uyulmadan yapılan imtihan değerlendirmesine dayalı olarak davacının başarısız sayılması yolunda tesis olunan süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Not: Mevzuya ait benzeri yeni kararlar Danıştay Başkanlığınca karar arama kısmına konmuştur.

T.C.

DANIŞTAY

İKİNCİ DAİRE

Esas No: 2020/1846

Karar No: 2025/155

DAVANIN KONUSU:

Vergi müfettiş yardımcısı olan davacı tarafından;

1. 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliğinin; 29/09/2018 günlü, 30550 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik “Tanımlar” başlıklı 3. hususunun 1. fıkrasının (ğ) bendinin;

2. 13-16 Ocak 2020 tarihlerinde yapılan vergi müfettişliği yeterlik yazılı imtihanında başarısız olmasına yönelik sürecin iptali istenilmiştir.

DAVACININ SAVLARI:

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. unsurunun 1. fıkrasının (ğ) bendinde yapılan 29/09/2018 günlü değişikliğin, yargı kararlarını etkisiz kılarak, sınav kurulu üyelerinin taşıması gereken kıdem şartını kaldırma maksadıyla yapıldığı,

Davacının, vergi müfettiş yardımcılığı mesleğine giriş imtihanında başarılı olarak mesleğe başladığı günden bu yana, pek çok evreyi muvaffakiyetle geçerek yeterlik imtihanına girmeye hak kazandığı,

Uzun müddet başarılı bir biçimde vazifesini ifa etmesinin akabinde katıldığı, klasik imtihan teamüllerine alışılmamış halde yapılan imtihan ile yetersiz addedilmesinin adil olmadığı,

İkinci imtihan hakkı kapsamında katıldığı imtihanda başarısız olmasına ait dava konusu sürecin sonucunda mesleksel mesleğini kaybederek Bakanlık teşkilatında memur takımına atanacağı ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI:

Davaya mevzu düzenlemenin, üst hukuk normlarına uygun olduğu, davacının katılmış olduğu yeterlik imtihanının mevzuata ve hukuka uygun biçimde yapıldığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ: Davacının imtihan kağıtları ile emsal kağıtlar üzerinde yaptırılan eksper incelemesi sonucunda düzenlenen raporlarda; birtakım sorularda soru kitapçıkları ve karşılık anahtarları ya da karşılık kağıtlarında soru (maddeli sorularda kendi içinde her bir madde) bazında puanlamanın açık olmadığı (mikro puanlamanın bulunmadığı), unsurlu sorularda hangi hususun pahasının kaç puan olduğunun varsayımsal olarak tespit edildiği; münasebetiyle, kelam konusu imtihanın klasik imtihan teamüllerine ters biçimde yapıldığının belirtildiği bu haliyle klasik imtihan teamüllerine ve ölçme ve kıymetlendirme unsurlarına uyulmadan yapıldığı anlaşılan imtihan değerlendirmesine dayalı olarak davacının başarısız sayılması yolunda tesis olunan süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle ferdi sürecin iptaline; yürürlükten kaldırılan dava konusu Yönetmelik kararına ait olarak ise karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ: Dava; Vergi müfettiş yardımcısı olan davacı tarafından; 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliğinin; 29/09/2018 günlü, 30550 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik “Tanımlar” başlıklı 3. hususunun 1. fıkrasının (ğ) bendinin; 13-16 Ocak 2020 tarihlerinde yapılan vergi müfettişliği yeterlik yazılı imtihanında başarısız olmasına yönelik sürecin iptali istemiyle açılmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Yönetmelikler” başlıklı 124. hususunda; “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi vazife alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara ters olmamak kuralıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.” kararı yer almaktadır.

Dava konusu Yönetmelik, 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun Kararında Kararname’nin Ek 29. hususuna dayalı olarak, bu hususun uygulanmasını sağlamak üzere çıkarılmış ise de; 10/07/2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan, Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Süreksiz 1. hususunda yer alan; “2/7/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Kararında Kararname ile teşkilatlarına ait kanun yahut kanun kararında kararnameleri yürürlükten kaldırılan kamu kurum ve kuruluşlarından münhasıran evre ve geçiş kararları düzenlenenler dışında kalanlar hakkında ilgili Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleme yapılıncaya kadar yürürlükten kaldırılan kararların uygulanmasına devam olunur.” kararı dikkate alındığında, “vergi müfettişi istihdamına” ait kuralları düzenleyen 178 sayılı KHK’nin ilga edilmesinin akabinde, birebir mevzuyu düzenleyen 375 sayılı KHK’nin yürürlüğe girmesiyle, artık eski kuralların uygulanmasına devam olunamayacağı açıktır.

Bu prestijle, vergi müfettişi istihdamına yönelik kuralları içeren ve yürürlükteki tek yasal düzenleme olan 375 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Ek 32. hususunun somut uyuşmazlıkta “dayanak norm” olarak kıymetlendirilmesi gerektiği açıktır. Öteki bir tabirle, her ne kadar, dava konusu Yönetmelik, 178 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Ek 29. unsuruna dayalı olarak çıkarılmış ise de, anılan Yönetmeliğin ve buna dayalı süreçlerin tüzel kontrolünün; yürürlükten kaldırılmış olan 178 sayılı Kanun Kararında Kararname değil, olumlu hukukta yer alan 375 sayılı Kanun Kararında Kararname temel alınmak suretiyle yapılması gerekmektedir.

375 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Ek 32. unsurunun, 07/12/2019 günlü, 30971 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7194 sayılı Kanun’un 51. unsuruyla değiştirilen aktüel halinin ikinci fıkrasında; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık devrinde performans değerlendirmesine nazaran başarılı olmak kuralıyla yapılacak yeterlik imtihanına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik imtihan bahisleri ile imtihana ait öteki yöntem ve asıllar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik imtihanında başarılı sayılabilmek için yeterlik imtihanında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması kuraldır. Yeterlik imtihanında başarılı olanlar Vergi Müfettişi olarak atanırlar. Yeterlik imtihanında başarılı olamayanlar ise Hazine ve Maliye Bakanlığında derecelerine uygun memur takımlarına atanırlar.” kararına, beşinci fıkrasında ise; “Performans kıymetlendirme sisteminin oluşturulması ve idaresi ile Vergi Müfettişlerinin vazife, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri ve yer değiştirmelerine ait metot ve asıllar yönetmelikle belirlenir.” kararına yer verilmiştir.

31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu süreç tarihi prestijiyle yürürlükte olan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3. hususunun 1. fıkrasının 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinde; “Sınav Kurulu: Bakan onayı ile Vergi Başmüfettişi ve Vergi Müfettişi takımlarında vazife yapanlar ile öğretim üyeleri, bakanlık ve başka kamu kurum ve kuruluşlarında vazife yapanlar ortasından belirlenen, biri lider olmak üzere en az beş asil ve iki yedek üyeden oluşan giriş ve yeterlik imtihanlarını yapan konseyi… söz eder.” kararı düzenlenmiştir.

Dava konusu Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. hususunun, 1. fıkrasının, 29/09/2018 günlü, 30550 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik (ğ) bendi tarafından;

31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. hususunun, 1. fıkrasının, ğ) bendinin ilk halinde; “Sınav Kurulu: Bakan onayı ile Başkan yahut Lider Yardımcılarından birinin başkanlığında, en az sekiz yıl Vergi Müfettişi olarak misyon yapanlar ortasından seçilecek en az beş asıl ve iki yedek üyeden oluşan giriş ve yeterlik imtihanlarını yapan heyeti… tabir eder.” kararı yer almakta iken, 27/03/2013 günlü, 28600 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile “en az sekiz yıl” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.

Anılan düzenlemeye karşı açılan bir davada, Danıştay İdari Dava Daireleri Şurasının 03/12/2014 günlü, YD İtiraz No:2014/905 sayılı kararı ile “… dava konusu Yönetmeliğin 3. hususuna bakıldığında, vergi müfettiş yardımcılarının mesleksel bilgilerini ölçecek imtihan heyetinde tekrar vergi müfettiş yardımcılarının yer alabileceği anlaşılmakta olup bu durumun yapılacak imtihanın objektifliğine uygun düşmeyeceği açıktır.

Diğer taraftan daha evvel Kurul’da yer alabilmek için 8 yıl vergi müfettişi olarak çalışma şartının kaldırılma münasebeti de idarece tam olarak ortaya konulmamıştır.

Bu durumda, imtihan heyetinin oluşumuna yönelik dava konusu Yönetmeliğin 3/ğ hususunda hukuka uyarlık bulunmamaktadır…” münasebeti ile Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. hususunun, 1. fıkrasının, ğ) bendinin (27/03/2013 günlü Yönetmelik ile değişik halinin) yürütülmesinin durdurulmasına hükmedilmiştir.

Bu karar üzerine, Yönetmelik kararında yapılan 27/08/2015 günlü değişiklik ile sekiz yıl kıdem şartı yine getirilmiş ise de, anılan kararın dava konusu edilen 29/09/2018 günlü değişik halinde kıdem şartına yer verilmediği görüldüğünden, Danıştay İkinci Dairesince verilen 07/10/2020 günlü, E:2020/1862 sayılı orta kararı ile davalı idareden; “Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. unsurunun, 1. fıkrasının, (ğ) bendinin 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değiştirilmeden evvelki halinde yer alan ve sınav kurulu üyelerinin taşıması gereken “en az sekiz yıl kıdem koşulunun” kaldırılma sebepleri ile evvelki düzenlemelerden farklı olarak vergi müfettişleri dışında; öğretim üyeleri ile bakanlık ve öbür kamu kurum ve kuruluşlarında misyon yapan şahısların de imtihan şurasında vazife almasının yolunu açan düzenlemenin sebep ve gayelerinin sorulmasına ” karar verilmiştir.

Davalı idarece, orta kararına cevaben; “Söz konusu değişiklik ile Vergi Denetim Kurulu tarafından yapılan imtihanlar için teşkil edilen imtihan şurasının, alanında uzman şahıslardan oluşmasının sağlanması amaçlanmaktadır.” açıklamasında bulunulmuş, kıdem şartına yer verilmemesine yönelik olarak ise rastgele bir açıklama yapılmamıştır.

Yukarıda özetlendiği üzere, dava konusu düzenlemenin birinci halinde var olan ve daha sonra idarece 27/03/2013 tarihinde yürürlükten kaldırılan, sınav kurulu üyelerinin sahip olması gereken “sekiz yıl kıdem koşulunun” 27/08/2015 günlü değişiklik ile yine getirilmesinin sebebi, Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyinin, üstte kelamı edilen 03/12/2014 günlü, YD İtiraz No:2014/905 sayılı kararıdır. Diğer bir tabir ile 27/08/2015 günlü değişiklik, yargı kararı üzerine getirilmiş bir düzenlemedir. Kelam konusu yargı kararında, “sekiz yıl kıdem şartının kaldırılma münasebetinin idarece tam olarak ortaya konulmamış olması” bir hukuka karşıtlık sebebi olarak belirtilmiştir. Bu yargı kararı üzerine 27/08/2015 tarihinde yine düzenlenmiş olan kararı tamamiyle değiştiren işbu davaya mevzu 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik düzenlemede, kıdem şartına yer verilmemiş ve orta kararı ile sorulmasına rağmen, kıdem şartına yer verilmemiş olmasının sebepleri açıklanmamıştır.

Bu durumda, davalı idarece, yargı kararı uyarınca getirilen kuralı kaldıran ve bunun münasebetlerini de ortaya koymayan dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, dava konusu düzenlemede, sınav kurulu lider ve üyelerinin; vergi başmüfettişi ve vergi müfettişi takımlarında misyon yapanların yanı sıra, öğretim üyeleri, bakanlık ve başka kamu kurum ve kuruluşlarında misyon yapanlar ortasından belirleneceği düzenlenmiş ise de, bu bireylerin; nitelikleri, unvanları, uzmanlıkları ve seçim yöntemlerine yönelik olarak bir belirleme yapılmadığı görülmektedir.

Vergi müfettiş yardımcılarının misyon ve yetki alanlarına giren yürürlükteki mevzuat ve bu mevzuatın uygulamasını; inceleme, teftiş ve soruşturma sistemleri hakkındaki bilgilerini; mesleğin gerektirdiği öteki bilgi ve nitelikleri kazanıp kazanmadıklarını ölçmek üzere yapılan yeterlik imtihanlarını gerçekleştiren imtihan konseyinde, vergi başmüfettişi ve vergi müfettişi takımlarında vazife yapanlar dışında da sınav kurulu üyesi görevlendirme konusunda yönetimin takdir yetkisi bulunduğu açık olmakla birlikte, bu bireylerin, vergi müfettişliği vazife alanına ait bilgi birikimine sahip olanlar ortasından seçilmesi gerektiği açıktır.

Bu prestijle; uzmanlık alanı belirtilmeksizin tüm öğretim üyelerinin ya da rastgele bir kamu görevlisinin, vergi müfettişliği yeterlik imtihanında görevlendirilmesine imkan veren düzenlemede bu tarafıyla de hukuka, kamu faydası ve hizmet gereklerine uyarlık bulunmamaktadır.

Davacının katıldığı 13-16 Ocak 2020 tarihlerinde yapılan vergi müfettişliği yeterlik yazılı imtihanında başarısız olmasına yönelik ferdî sürecin iptali istemi tarafından ise;

31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu süreç tarihinde yürürlükte olan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin “Yeterlik imtihanı notlarının değerlendirilmesi” başlıklı 33. maddesinde; “(1) Yeterlik sınavı evvel yazılı, sonra da sözlü olarak yapılır. Yazılı sınavı kazanamayanlar kelamlı imtihana giremezler.

(2) Yazılı ve kelamlı imtihan farklı başka olmak üzere 100 tam puan üzerinden kıymetlendirilir.

(3) Yazılı imtihandan başarılı sayılmak için imtihan kümelerinin her birinden alınan notların 50’den, notlar ortalamasının da 65’den aşağı olmaması gerekir.

(4) Sözlü sınavda Sınav Kurulu lider ve üyelerinin her biri tarafından farklı başka verilen puanların aritmetik ortalaması kelamlı imtihan notunu oluşturur.

(5) Yazılı ve kelamlı imtihan notlarının aritmetik ortalaması yeterlik imtihan notunu teşkil eder…” kuralı düzenlenmiştir.

Danıştay İkinci Dairesince yaptırılan eksper incelemesi sonucunda; her bir imtihan konusundan en az 50 puan alma şartını sağlayamayan ve notlar ortalaması 65 puandan düşük olan davacının, yeterlik yazılı imtihanında başarısız sayılmasına ait dava konusu süreçte hukuka ve mevzuata karşıtlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliğinin; 29/09/2018 günlü, 30550 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik “Tanımlar” başlıklı 3. unsurunun 1. fıkrasının (ğ) bendinin iptali, kişisel süreç tarafından ise davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki evraklar incelendikten sonra gereği düşünüldü:

MADDİ OLAY:

Vergi müfettiş yardımcısı olarak vazife yapan davacı, 13-16 Ocak 2020 tarihleri ortasında yapılan vergi müfettişliği yeterlik yazılı imtihanına katılmış, anılan imtihanda başarısız olması üzerine bakılan davayı açmıştır.

İNCELEME VE MÜNASEBET:

İLGİLİ MEVZUAT:

375 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Ek 32. hususunun ikinci fıkrasında; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık devrinde performans değerlendirmesine nazaran başarılı olmak kaidesiyle yapılacak yeterlik imtihanına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik imtihan bahisleri ile imtihana ait öteki tarz ve asıllar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik imtihanında başarılı sayılabilmek için yeterlik imtihanında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması koşuldur. Yeterlik imtihanında başarılı olanlar Vergi Müfettişi olarak atanırlar. Yeterlik imtihanında başarılı olamayanlar ise Hazine ve Maliye Bakanlığında derecelerine uygun memur takımlarına atanırlar.” kararına, beşinci fıkrasında ise; “Performans kıymetlendirme sisteminin oluşturulması ve idaresi ile Vergi Müfettişlerinin vazife, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri ve yer değiştirmelerine ait yol ve asıllar yönetmelikle belirlenir.” kararına yer verilmiştir.

31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu süreç tarihinde yürürlükte olan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3. unsurunun 1. fıkrasının 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinde; “Sınav Kurulu: Bakan onayı ile Vergi Başmüfettişi ve Vergi Müfettişi takımlarında misyon yapanlar ile öğretim üyeleri, bakanlık ve öteki kamu kurum ve kuruluşlarında misyon yapanlar ortasından belirlenen, biri lider olmak üzere en az beş asil ve iki yedek üyeden oluşan giriş ve yeterlik imtihanlarını yapan heyeti… söz eder.” kararı, “Vergi Müfettiş Yardımcılarının yeterlik sınavı” başlıklı 30. hususunun 2. fıkrasında ise; “Yeterlik sınavı ile Vergi Müfettiş Yardımcılarının misyon ve yetki alanlarına giren yürürlükteki mevzuat ve bu mevzuatın uygulamasını; inceleme, teftiş ve soruşturma yolları hakkındaki bilgilerini; mesleğin gerektirdiği başka bilgi ve nitelikleri kazanıp kazanmadıkları ölçülür.” hükmü, “Yeterlik sınavı notlarının değerlendirilmesi” başlıklı 33. maddesinde; “(1) Yeterlik sınavı evvel yazılı, sonra da sözlü olarak yapılır. Yazılı sınavı kazanamayanlar kelamlı imtihana giremezler.

(2) Yazılı ve kelamlı imtihan farklı ayrı olmak üzere 100 tam puan üzerinden kıymetlendirilir.

(3) Yazılı imtihandan başarılı sayılmak için imtihan kümelerinin her birinden alınan notların 50’den, notlar ortalamasının da 65’den aşağı olmaması gerekir.

(4) Sözlü sınavda Sınav Kurulu lider ve üyelerinin her biri tarafından farklı ayrı verilen puanların aritmetik ortalaması kelamlı imtihan notunu oluşturur.

(5) Yazılı ve kelamlı imtihan notlarının aritmetik ortalaması yeterlik imtihan notunu teşkil eder…” kuralı düzenlenmiştir.

HUKUKİ KIYMETLENDİRME:

Davacının, yeterlik imtihanının yazılı evresinde başarısız sayılması sürecine ait olarak: 13-16 Ocak 2020 tarihlerinde yapılan vergi müfettişliği yeterlik yazılı imtihanının; Vergi Hukuku ve Özel Hukuk, Muhasebe, Vergi İnceleme Yol ve Uygulamaları ve Sarfiyat ve Ulusal Emlak Mevzuatı ile Teftiş ve Soruşturma Adap ve Temelleri bahislerinden oluştuğu ve üstte yer verilen mevzuat kararları uyarınca yeterlik imtihanında başarılı olmak için, imtihan bahislerinin her birinden alınan notların 50’den, notlar ortalamasının da 65’ten aşağı olmaması gerektiği kurala bağlanmıştır.

Davalı idarece, yeterlik imtihanında üstte belirtilen şartları sağlayamadığı gerekçesiyle davacı başarısız sayılmıştır.

Davacı tarafından, davalı idarece yapılan imtihanın klasik imtihan teamüllerine uygun olmadığı, soru kitapçığı ve karşılık anahtarında puanlamaların belirli olmadığı, daha az hakikat karşılık veren adaylara daha yüksek puan takdir edilerek eşitliğe alışılmamış hareket edildiği tez edilmiştir.

Davacının almış olduğu notların, objektif ölçme ve kıymetlendirme kurallarına uygun olup olmadığı konusunun tahlilinin teknik bilgiyi gerektirmesi nedeniyle Dairemizin 14/10/2021 günlü orta kararı ile eksper incelemesi yaptırılmasına karar verilmiştir. Her bir ders için uzmanlık alanına nazaran farklı başka belirlenen uzmanlar tarafından hazırlanan raporlarda şu saptamalara yer verilmiştir:

1- “Gider ve Ulusal Emlak Mevzuatı ile Teftiş ve Soruşturma Adap ve Esasları” konusunun 15 puanlık 5. sorusuna ait olarak;

“Gerek yanıt anahtarında, gerekse puanlama cetvelinde beşinci sorunun karşılığı olarak belirlenen on hususun puan bedelinin başka farklı belirtilmediği görülmüştür. Bu nedenle, kanaatimizce her bir unsurun 1,50 puan pahasında olduğu kabul edilmelidir. Ancak emsal kağıtlara verilen puanlar dikkate alındığında şu durumla karşılaşılmaktadır.

> A.Ç.’ye yanlışsız olarak yazdığı her bir husus için 2,25 puan verilmiştir.

> E.D.’ye (cevap anahtarında yer almayan ayrıntılı açıklamalar da olmakla

birlikte) hakikat olarak yazdığı her bir unsur için 3 puan verilmiştir.

> M.K.Ş’ye yanlışsız olarak yazdığı her bir husus için yaklaşık 2,33 puan verilmiştir.

Bu durumda davacı Abdullah Aksoy, yanıt anahtarında on husus halinde yer alan bilgilerden üç adedini yaklaşık olarak gerçek biçimde yanıt kağıdına yazdığı için, kanaatimizce davacıya bu sorudan 7 verilmesi hakikat olacaktır. Çünkü davacıyla misal oranda gerçek karşılık veren M.K.Ş’ye de bu sorudan 7 puan verilmiştir.

2- “Gider ve Ulusal Emlak Mevzuatı ile Teftiş ve Soruşturma Adap ve Esasları” konusunun 25 puanlık 6. sorusuna ait olarak;

“Davalı Kurum tarafından hazırlanan karşılık anahtarında, sorunun yanıtı olarak dört başlık altında belirtilen konuların puanlamaya nasıl tesir edeceğine ait rastgele bir ibareye rastlanmamaktadır. İmtihan soru kağıdında ve puanlama cetvelinde de bu konuya ait rastgele bir açıklama yer almamaktadır. Bu nedenle, bu soruya ait puanlamanın mikro seviyede nasıl yapıldığı anlaşılamamıştır.

…

Neticede; her ne kadar gerek davacının gerekse emsal kağıtların puanlamasının mikro seviyede nasıl yapıldığı anlaşılamamış ve bu nedenle adaylara verilen puanların karşılaştırılmasında zorluk yaşanmışsa da; davacının yanıtları, yanıt anahtarı ve emsal kağıtlar birlikte değerlendirildiğinde soruyu sadece TCK açısından makul ölçüde gerçek biçimde cevaplayıp 4483 sayılı Kanun’daki tarz hakkında ayrıntılı bilgiler veren; karşılık anahtarında belirtilen başka konular hakkında açıklama yapmayan, bununla birlikte emsal kağıtların sahibi olan adaylardan (az da olsa) daha fazla hakikat bilgi içerecek halde soruyu cevaplayan davacıya bu sorudan verilen puanda yanılgı olmadığı kanaatine ulaşılmıştır.

Bununla birlikte, toplam 25 puan pahasında olan sorunun mikro seviyede nasıl puanlandığına ait soru kağıdında ve puan cetvelinde rastgele bir açıklamanın bulunmaması, soru ile yanıt anahtarı ortasında tam bir ahenk bulunmadığının anlaşılması ve adayların yanıtlarının puanlanmasında tutarsızlıklar bulunması nedeniyle 6. soru bakımından imtihanın ölçme ve kıymetlendirme unsurlarıyla klasik imtihan teamüllerine uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.”

3- “Vergi İnceleme Yöntem ve Uygulamaları” konusunun 55 puanlık 1. sorusuna ait olarak;

“Bu sorunun toplam puan bedeli 55 (elli beş) puan olarak belirlenmiş lakin imtihan kurulu tarafından karşılık kağıdının kıymetlendirilmesine ait süreç ve etaplar itibariyle kaç puan verileceğini gösteren mikro puan cetveline yer verilmemiştir. Buna nazaran soruda hangi hesaplama için kaç puanın verildiği bilgisi bulunmamaktadır. Bu nedenle tarafımızdan yapılan incelemede davacının yanıt kağıdında yapmış olduğu süreç ve hesaplamaların değerlendirilmesinde dava evrakında yer alan emsal kağıtların imtihan kurulu tarafından takdir edilen puanları dikkate alınacaktır.

…

Davacı tarafından yapılan açıklama ve hesaplamalar emsal kağıtlar ile birlikte değerlendirildiğinde davacıya bu soru için imtihan kurulu tarafından takdir edilen 16 puan yerine 18 puan verilmesi uygun görülmüştür.”

Yukarıda yer verilen eksper tespitleri ile belgede yer alan bilgi ve dokümanların birlikte kıymetlendirilmesi sonucunda; davacının katılmış olduğu imtihanda sorulan sorulara verilen yanıtların puanlaması yapılırken, ölçme ve kıymetlendirme unsurları bakımından eşitlik unsuruna uygun hareket edilip edilmediğini tereddüte mahal bırakmayacak halde tespit etme imkanının bulunmadığı, tıpkı soruya tıpkı gerçek yanıtı veren adaylara farklı puan takdir edilmesinin eşit kıymetlendirme yapılmadığı kanaatini doğurduğu, bu durumda, hem sorularda, hem yanıt anahtarında, hem de karşılık kağıtlarında soru (maddeli sorularda kendi içinde her bir madde) bazında puanlamanın açık olmaması münasebetiyle klasik imtihan teamüllerine ve ölçme ve kıymetlendirme prensiplerine uyulmadan yapılan imtihan değerlendirmesine dayalı olarak davacının başarısız sayılması yolunda tesis olunan süreçte hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Dava konusu Yönetmelik kararına gelince;

31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin, 07/04/2021 günlü, 31447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 75. unsuru ile yürürlükten kaldırıldığı dikkate alındığında, dava konusu düzenleme istikametinden davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. 31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin 3. hususunun 1. fıkrasının, 29/09/2018 günlü Yönetmelik ile değişik (ğ) bendinin iptali istemine yönelik olarak KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA oyçokluğuyla;

2. Davacının, 13-16 Ocak 2020 tarihlerinde yapılan vergi müfettişliği yeterlik yazılı imtihanında başarısız sayılmasına ait sürecin İPTALİNE oyçokluğuyla;

3. Aşağıda dökümü yapılan ve davacı tarafından yatırılan …-TL yargılama masrafının ve …-TL eksper fiyatının davalı yönetimden alınarak davacıya verilmesine, davalı yönetim tarafından yatırılan …-TL yargılama masrafının davalı yönetim üzerinde bırakılmasına, kararın katileşmesinden sonra artan posta fiyatının taraflara iadesine;

4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Taban Fiyat Tarifesine nazaran belirlenen …-TL vekalet fiyatının davalı yönetimden alınarak davacıya verilmesine;

5. Bu kararın bildirim tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Şurasına temyiz yolu açık olmak üzere 13/01/2025 tarihinde karar verildi.

(X) KARŞI OY :

375 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin Ek 32. hususunun ikinci fıkrasında; “Vergi Müfettiş Yardımcıları, fiilen üç yıl çalışmak ve yardımcılık periyodunda performans değerlendirmesine nazaran başarılı olmak kaidesiyle yapılacak yeterlik imtihanına girmeye hak kazanırlar. Yeterlik imtihan hususları ile imtihana ait öteki tarz ve asıllar yönetmelikle düzenlenir. Yapılacak yeterlik imtihanında başarılı sayılabilmek için yeterlik imtihanında alınan puanın yüz puan üzerinden en az altmış beş puan olması kuraldır. Yeterlik imtihanında başarılı olanlar Vergi Müfettişi olarak atanırlar. Yeterlik imtihanında başarılı olamayanlar ise Hazine ve Maliye Bakanlığında derecelerine uygun memur takımlarına atanırlar.” kararına; beşinci fıkrasında ise, “Performans kıymetlendirme sisteminin oluşturulması ve idaresi ile Vergi Müfettişlerinin misyon, yetki ve sorumlulukları, mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yeterlikleri, yükselmeleri, görevlendirilmeleri ve yer değiştirmelerine ait tarz ve asıllar yönetmelikle belirlenir.” kararına yer verilmiştir.

31/10/2011 günlü, 28101 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve dava konusu süreç tarihinde yürürlükte olan Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği’nin “Yeterlik imtihanı notlarının değerlendirilmesi” başlıklı 33. maddesinde; “(1) Yeterlik sınavı evvel yazılı, sonra da sözlü olarak yapılır. Yazılı sınavı kazanamayanlar kelamlı imtihana giremezler.

(2) Yazılı ve kelamlı imtihan başka farklı olmak üzere 100 tam puan üzerinden kıymetlendirilir.

(3) Yazılı imtihandan başarılı sayılmak için imtihan kümelerinin her birinden alınan notların 50’den, notlar ortalamasının da 65’den aşağı olmaması gerekir.

(4) Sözlü sınavda Sınav Kurulu lider ve üyelerinin her biri tarafından başka farklı verilen puanların aritmetik ortalaması kelamlı imtihan notunu oluşturur.

(5) Yazılı ve kelamlı imtihan notlarının aritmetik ortalaması yeterlik imtihan notunu teşkil eder…” kuralı düzenlenmiştir.

13-16 Ocak 2020 tarihlerinde yapılan vergi müfettişliği yeterlik yazılı imtihanının, Vergi Hukuku ve Özel Hukuk, Muhasebe, Vergi İnceleme Yordam ve Uygulamaları ve Masraf ve Ulusal Emlak Mevzuatı ile Teftiş ve Soruşturma Yordam ve Asılları mevzularından oluştuğu ve üstte yer verilen mevzuat kararları uyarınca yeterlik imtihanında başarılı olmak için, imtihan hususlarının her birinden alınan notların 50’den, notlar ortalamasının da 65’ten aşağı olmaması gerektiği kurala bağlanmış olup, eksper incelemesi sonucunda her bir imtihan konusundan en az 50 puan alma şartını Sarfiyat ve Ulusal Emlak Mevzuatı ile Teftiş ve Soruşturma Yordam ve Temelleri konusuna ait olarak sağlayamadığı anlaşılan ve ortalaması 65 puandan düşük olan davacının, yeterlik yazılı imtihanında başarılı olma kriterlerini sağlayamadığı görülmektedir.

Bu prestijle, ölçme ve kıymetlendirme unsurlarına uygun olarak yapılan imtihan sonucunda; davacının yeterlik yazılı imtihanında başarısız sayılmasına ait dava konusu süreçte hukuka ve mevzuata terslik bulunmadığından ferdî sürecin iptali tarafında verilen çoğunluk kararına katılmıyoruz.

(XX) KARŞI OY :

Dava konusu edilen Yönetmelik unsurunun dava devam ederken öbür bir düzenleyici süreçle değiştirilmesi yahut yürürlükten kaldırılması, davanın aslının görüşülmesine mani olmayacağı görüşünde olduğumdan, Dairece düzenleyici sürece yönelik olarak verilen karar verilmesine yer olmadığına ait karara katılmıyorum.