Çalışanın misyon, yetki ve sorumluluklarının belirleyen yönetmelikler Resmi Gazetede yayınlanmalıdır

Davacının iddiaları

Önceki düzenleme uyarınca 59 vazife, mesleklerine nazaran yedi teknisyen ortasında paylaştırılmakta iken, dava konusu düzenlemede 53 misyonun bir teknisyene verileceği, yasal mevzuatta yedi meslek teknisyen unvanının tek başlık altında birleştirilmesine imkan tanınmadığı, unvanların birleştirilmesi nedeniyle uzmanı olunmayan bahisler hakkında teknisyenlere sorumluluk yükleneceği, iptali istenilen Yönetmelik’in Resmi Gazete’de yayımlanmadığı belirtmiştir.

Danıştay: Resmi Gazetede yayımlanmalıydı

3011 sayılı “Resmi Gazete’de Yayımlanacak Olan Yönetmelikler Hakkında Kanun”un 1/b hususunda, kamu çalışanına ilişkin genel kararları kapsayan yönetmeliklerin Resmi Gazete’de yayımlanacağı kurala bağlanmıştır. Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihteki haliyle münasebetinde; Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerince düzenlenen bir idari tasarrufun yönetmelik olarak Resmi Gazete’de yayımlanabilmesi için, kendi ana vazife alanlarını ilgilendiren kanun ve tüzüklerin uygulanmasını sağlaması, kanun ve tüzüklere karşıt olmaması, birebir vakitte genellik tabir etmesi, yalnız görevlilere hitap eden yönerge, iç talimat mahiyetinde olmaması gerektiği belirtilmiştir.

Dolayısıyla, 3011 sayılı Kanun’un 1/b hususunda yer alan “kamu çalışanına ilişkin genel kararları kapsayan” halindeki kuralın, davalı yönetimde vazife yapan çalışanın tümünü ilgilendiren dava konusu düzenlemenin yer aldığı Yönetmelik için Resmi Gazete’de yayımlanma zaruriliği getirdiği açıktır.

T.C.

DANIŞTAY

İKİNCİ DAİRE

Esas No: 2021/17881

Karar No: 2024/6276

DAVANIN KONUSU:

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının … günlü, E:… sayılı süreci ile bu sürecin desteği niteliğindeki Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Takım Tanımlar Yönetmeliği’nin “Kadro tanımları” başlıklı Ek-1’inde yer alan “teknisyen” unvanına ait düzenlenmenin iptali istenilmektedir.

DAVACININ TEZLERİ:

Davacı Sendika tarafından; evvelki düzenleme uyarınca 59 misyon, mesleklerine nazaran yedi teknisyen ortasında paylaştırılmakta iken, dava konusu düzenlemede 53 vazifenin bir teknisyene verileceği, yasal mevzuatta yedi meslek teknisyen unvanının tek başlık altında birleştirilmesine imkan tanınmadığı, unvanların birleştirilmesi nedeniyle uzmanı olunmayan hususlar hakkında teknisyenlere sorumluluk yükleneceği, iptali istenilen Yönetmelik’in Resmi Gazete’de yayımlanmadığı belirtilerek dava konusu düzenlemelerin hukuka alışılmamış olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI:

Davalı yönetim tarafından; 12/03/2007 tarihinden bu yana yürürlükte olan ve Kurumdaki unvanların vazife tariflerini içerir eski ismi Takım Tanımlar Kitabının yürürlükten kaldırıldığı, Kurumun iş ve iştigal alanının genişlemesi nedeniyle vazife tariflerinin da tekrar düzenlendiği, yeni ismiyle, Takım Tanımlar Yönetmeliği’nin 25/09/2019 tarihinde yürürlüğe girdiği, karlılık ve verimlilik unsuru çerçevesinde iktisadi devlet teşekkülü olarak faaliyet gösteren Kurumda, çoğunluğu 399 sayılı KHK’nin II sayılı cetveline tabi kontratlı işçi istihdam edildiği, her yıl Cumhurbaşkanlığınca onaylanarak Resmi Gazete’de yayımlanan Genel Yatırım ve Finansman Kararnamesi ile verilen yetki çerçevesinde KPSS yerleştirme periyotlarında ÖSYM kanalıyla atamalar yapıldığı; Kuruma, Cumhurbaşkanlığınca vizeli teknisyen konumu ihdas edildiği, bu nedenle de ÖSYM’nin tercih sisteminde vize ismi haricinde depo, elektrik, makine, kimya, inşaat teknisyeni tanımlaması yapılmadığı, yalnızca teknisyen tanımlaması yapıldığı, Kurumun iş ve süreçleri açısından kümelere ayrılarak 2021 yılı öncesinden atamaları yapılan farklı branştaki teknisyen durumlarının, 2021 yılı norm takım çalışmasında kaldırılması suretiyle “Teknisyen” konumu ismi altında yine düzenlenerek, Takım Tanımlar Yönetmeliği’ne ve vizeli durumdaki durumuna uygun hale getirildiği, dava konusu edilen Yönetmeliğin, kurumun iç işleyişini ilgilendirdiğinden Resmi Gazete’de yayımlanmasına gerek bulunmadığı, bahislere nazaran görevlendirmelerin yapıldığı, bu durumun teknisyenin vazife tarifinde yer alan ve Yönetmeliğin “Genel Konular” başlıklı kısmında söz edildiği, misyonlu çalışanın uzmanlık alanına nazaran misyon yaptığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ KANISI:

Dava konusu TMO İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının … günlü, E:… sayılı süreci ile bu sürecin desteği niteliğindeki TMO Takım Tanımlar Yönetmeliği’nin “Kadro tanımları” başlıklı Ek-1’inde yer alan teknisyen unvanına ait düzenlenmenin iptali gerektiği düşünülmüştür.

DANIŞTAY SAVCISI KANISI:

Davacı Sendika tarafından, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının … günlü, E:… sayılı sürecinin ve sürecin desteği olan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Takım Tanımlar Yönetmeliği’nin “Kadro tanımları” başlıklı Eki 1’de yer alan teknisyen unvanına ait düzenlenmenin iptali istenilmektedir.

Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Kadro Tanımları Kitabı yürürlükten kaldırılarak, 25/09/2019 tarihi prestijiyle dava konusu düzenlemenin yer aldığı Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Takım Tanımlar Yönetmeliği yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Yönetmelik’te takım teknisyen unvanına ait takım tarifinin “genel konular”, “makine konuları”, “inşaat konuları”, “elektrik konuları”, “baskül konuları”, “depo konuları”, “reyon konuları”, “kimya konuları” biçiminde düzenlenmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.

Anayasa’nın “Yönetmelikler” başlıklı 124. hususunda; “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi misyon alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara karşıt olmamak koşuluyla, yönetmelikler çıkarabilirler. Hangi yönetmeliklerin Resmi Gazetede yayımlanacağı kanunda belirtilir.

” kararına yer verilmiş; anılan karar uyarınca çıkarılan 3011 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanacak Yönetmelikler Hakkında Kanun’un 1. hususunda; “Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin;

a) İşbirliğine, yetki ve misyon alanlarına ilişkin kararları düzenleyen,

b) Kamu işçisine ilişkin genel kararları kapsayan,

c) Kamuyu ilgilendiren, Yönetmelikler Resmi Gazete’de yayımlanır.

Ancak, ulusal emniyet ve ulusal güvenlikle ilgili olan ve zımnilik derecesi taşıyan yönetmelikler yayımlanmaz. (Ek fıkra: 2/7/2018-KHK-703/229 md.) Bu unsurun uygulanması bakımından hangi yönetmelik ve bildirimlerin Resmi Gazete’de yayımlanacağı ile ilgili oluşabilecek tereddütleri gidermeye Cumhurbaşkanlığı yetkilidir.

” kararı yer almıştır.

3011 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanacak Yönetmelikler Hakkında Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihteki haliyle münasebetinde; Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu hukuksal şahıslarınca düzenlenen bir idari tasarrufun yönetmelik olarak Resmi Gazete’de yayımlanabilmesi için, kendi ana vazife alanlarını ilgilendiren kanun ve tüzüklerin uygulanmasını sağlaması, kanun ve tüzüklere alışılmamış olmaması, tıpkı vakitte genellik söz etmesi, yalnız görevlilere hitap eden yönerge, iç talimat mahiyetinde olmaması gerektiği belirtilmiştir. 3011 sayılı Kanun’un 1. unsurunun (b) fıkrasında yer alan “kamu işçisine ilişkin genel kararları kapsayan” halindeki kuralın, davalı yönetimde misyon yapan çalışanın tümünü ilgilendiren dava konusu düzenlemenin yer aldığı Yönetmelik için Resmi Gazete’de yayımlanma mecburiliği getirdiği açıktır.

Bu gereklilik yerine getirilmeden yürürlüğe konulmuş olması nedeniyle hukuksal geçerliliği bulunmayan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Takım Tanımlar Yönetmeliği’nin ve bu Yönetmelik’e dayanılarak tesis edilen Toprak Mahsulleri Ofisi İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının… günlü, E:… sayılı sürecinin de hukuka alışılmamış olduğu açıktır.

Açıklanan nedenlerle Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının… günlü, E:… sayılı sürecinin ve sürecin desteği olan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Takım Tanımlar Yönetmeliği Eki 1’de yer alan teknisyen unvanına ait düzenlenmenin iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; duruşma için belirlenen 18/12/2024 günü, davacı vekili Av. …’nın ve davalı idareyi temsilen Av. …’nin geldiği görülerek, Danıştay Savcısının hazır bulunduğu açık duruşmaya başlanıldı. Duruşmada hazır bulunan taraflara yoluna nazaran kelam verilip dinlenildikten ve Savcının niyeti alındıktan sonra duruşmaya son verildi. Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE MÜNASEBET:

MADDİ OLAY:

Dava konusu TMO İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının… günlü, 463571 sayılı, “Teknisyen Pozisyonları” bahisli, dağıtım yerlerine gönderilen yazıda özetle; TMO’da çalıştırılacak 399 sayılı KHK’nın II sayılı cetveline tabi kontratlı işçi için Cumhurbaşkanlığınca Kuruma vizeli teknisyen durumu ihdas edildiği, ihdas edilen vizeli durumlar dışında işçi çalıştırılamadığı, her ne kadar vizeli “Teknisyen” konumu bulunsa da, çalışan/çalışacak kontratlı çalışanın fiyatlarında rastgele bir değişiklik olmadan unvanı, eğitim seviyesi, iş gerekleri, işyeri ve çalışma kaideleri ile kurum gereksinimleri dikkate alınarak teknisyen (elektrik), teknisyen (makine), teknisyen (inşaat), teknisyen (baskül), teknisyen (kimya) durumlarında Kurumun iş ve süreçleri açısından kümelere ayrılarak atamaların yapıldığı, lakin Kurumda, lisanslı depoculuk faaliyetlerinin ağır olması, ilerleyen teknolojik faaliyetler, iş gerekleri, işyeri ve çalışma koşulları birlikte değerlendirildiğinde bu unvanın kümelere ayrılmasına gereksinim kalmadığı, bu doğrultuda, 25/09/2019 tarihinde yürürlüğe giren TMO Takım Tarifleri Yönetmeliği’nde, “Teknisyen” konumunun vazife, yetki ve sorumlulukları branş bazında rastgele bir ayrım yapılmadan tek başlıkta tanımlandığı, sonuç olarak, Cumhurbaşkanlığınca Kuruma ihdas edilen ve Takım Tarifleri Yönetmeliğinde de vazife tarifleri birebir olan çeşitli mesleklere haiz teknisyen (elektrik), teknisyen (makine), teknisyen (kimya), teknisyen (baskül), teknisyen (depo) durumlarının “Teknisyen” durumu olarak birleştirildiği, şubelerde kullanılan işçi modülünde Genel Müdürlükçe yapılan bu değişikliklerin bilgi transferi yoluyla alınamadığından gerekli düzenlemelerin yapılması gerektiğinin işçiye duyurulması üzerine, bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:

2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Yönetmelikler” başlıklı 124. hususunda, “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi vazife alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara ters olmamak kuralıyla, yönetmelikler çıkarabilirler. Hangi yönetmeliklerin Resmi Gazetede yayımlanacağı kanunda belirtilir.” kararına yer verilmiş; anılan karar uyarınca çıkarılan 3011 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanacak Olan Yönetmelikler Hakkında Kanun’un 1. hususunda, “Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin; a) İşbirliğine, yetki ve vazife alanlarına ilişkin kararları düzenleyen, b) Kamu işçisine ilişkin genel kararları kapsayan,

c) Kamuyu ilgilendiren, Yönetmelikler Resmi Gazete’de yayımlanır. Lakin, ulusal emniyet ve ulusal güvenlikle ilgili olan ve kapalılık derecesi taşıyan yönetmelikler yayımlanmaz.

(Ek fıkra: 2/7/2018-KHK-703/229 md.) Bu hususun uygulanması bakımından hangi yönetmelik ve bildirimlerin Resmi Gazete’de yayımlanacağı ile ilgili oluşabilecek tereddütleri gidermeye Cumhurbaşkanlığı yetkilidir.

” kararı yer almıştır.

399 sayılı Kanun Kararında Kararname’nin 4. unsurunda, “Teşebbüs ve bağlı iştiraklerde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak istihdam edilecek çalışanın takım, unvan derece ve sayıları ekli 1 sayılı cetvelde gösterilmiştir. Kontratlı statüde istihdam edilecek işçiye ilişkin konumların unvan ve sayıları Cumhurbaşkanı Kararı ile tespit edilir. Yeni takım ve konumların ihdası ile ihdas edilmiş takım ve durumların iptal ve değişiklikleri Cumhurbaşkanı Kararı ile yapılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Dava konusu süreç tarihi prestijiyle yürürlükte olan ve 11/12/1984 günlü, 18602 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Toprak Mahsulleri Ofisi Ana Statüsü’nün “Personele Ait Hükümler” başlıklı 21. unsurunda, “Teşekkül Kurum ve Bağlı Paydaşlık işçisinin; istihdam formları, atama, misyona son verme, yükümlülük ve sorumlulukları, takım tespiti, fiyat, prim, ikramiyeler, yurt dışında gönderme, siyasi faaliyet yasağı, vekalet fiyatlarının dağıtımı ile Yönetim Kurulu Üyesi, denetçi ve tasfiye kurulu üyelerinin fiyat ve hakları konusunda Kanun Kararında Kararname ve kelam konusu Kanun Kararında Kararname’ye uygun olarak çıkarılacak Kamu iktisadi Teşebbüsleri İşçi Rejimi Asıllarını düzenleyen kanun kararları uygulanır.” kuralı yer almaktadır.

24/05/2019 günlü, 20/85-5 sayılı Yönetim Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Takım Tanımlar Yönetmeliği’nin 1. unsurunda, “(1) Bu Yönetmeliğin maksadı, Kurumda misyon yapan yöneticilerin genel idare prensipleri ile öteki çalışanın misyon, yetki ve sorumluluklarını belirlemektir. (2) Bu Yönetmelik, Kurumdaki yöneticileri ve başka işçisi kapsar. (3) Yönetici olmayan yahut takım tarifi yapılmamış işçi de bu Yönetmelikte yahut öbür mevzuatta yer alan prensip ve kurallara uymakla yükümlüdür.”; 2. hususunda, “Bu Yönetmelik; 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 8/6/1984 tarihli ve 233 sayılı Kanun Kararında Kararname, 22/1/1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Kararında Kararname ve 11/12/1984 tarihli ve 18602 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Toprak Mahsulleri Ofisi Ana Statüsüne dayanılarak hazırlanmıştır.”; “Yetki ve sorumluluklar” başlıklı 13. unsurunda, “(1) İlgili işçi, Ek-1 tabloda belirtilen vazifeler kapsamında sorumludur, Vazifeler ifa edilirken gerekli yetki TMO Yetki Bölümü Yönergesi ve ilgili öbür mevzuat kapsamında kullanılır. (2) 1 sayılı cetvele tabı olarak misyon yapan yönetici pozisyonundaki işçi, vazifelerini 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 233 sayılı ve 399 sayılı Kanun Kararında ve ilgili öteki mevzuata nazaran yerine getirirler. (3) Yönetmelikte yer almayan takımlarda çalışan personel yahut kontratlı vazifelerini ilgili mevzuat ve bu Yönetmeliğin genel kararları kapsamında yürütür. (4) İlgili işçi, bu Yönetmelikte belirtilen konular dışında, ünite yönetmeliklerinde ve başka mevzuatta yer alanı vazifeleri, belirlenmiş yetki ve sorumluluklar çerçevesinde yerine getirir. (5) İşçi, vazifelerini bağlı bulunduğu amirlerden alınan talimatlar doğrultusunda yerine getirir.” düzenlemelerine yer verilmiştir.

HUKUKİ KIYMETLENDİRME:

Dava konusu uyuşmazlıkta, davalı yönetim bünyesindeki unvanların misyon tariflerini içerir 12/03/2007 günlü, 7/46-6 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan TMO Kadro Tanımları Kitabı yürürlükten kaldırılarak, … günlü, … sayılı Karar ile kabul edilen dava konusu Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Takım Tanımlar Yönetmeliği yürürlüğe konulmuştur. Anılan Yönetmeliğin içeriği incelendiğinde, bu Yönetmeliğin maksadının, Kurumda vazife yapan yöneticilerin genel idare prensipleri ile başka çalışanın vazife, yetki ve sorumluluklarının belirlemek olduğu söz edilmiştir. Ayrıyeten, Yönetmeliğin ekinde yer alan “Kadro Tanımları” başlıklı Ek-1’de, “Teknisyen” konumunun misyon, yetki ve sorumlulukları eski düzenlemeden farklı olarak branş bazında rastgele bir ayrım yapılmadan tek başlık altında toplanarak yine düzenlenmiştir.

Yukarıda “İlgili Mevzuat” başlığı altında yer verilen 3011 sayılı “Resmi Gazete’de Yayımlanacak Olan Yönetmelikler Hakkında Kanun”un 1/b hususunda, kamu çalışanına ilişkin genel kararları kapsayan yönetmeliklerin Resmi Gazete’de yayımlanacağı kurala bağlanmıştır. Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihteki haliyle münasebetinde; Başbakanlık, Bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerince düzenlenen bir idari tasarrufun yönetmelik olarak Resmi Gazete’de yayımlanabilmesi için, kendi ana vazife alanlarını ilgilendiren kanun ve tüzüklerin uygulanmasını sağlaması, kanun ve tüzüklere ters olmaması, birebir vakitte genellik tabir etmesi, yalnız görevlilere hitap eden yönerge, iç talimat mahiyetinde olmaması gerektiği belirtilmiştir.

Dolayısıyla, 3011 sayılı Kanun’un 1/b unsurunda yer alan “kamu çalışanına ilişkin genel kararları kapsayan” halindeki kuralın, davalı yönetimde misyon yapan çalışanın tümünü ilgilendiren dava konusu düzenlemenin yer aldığı Yönetmelik için Resmi Gazete’de yayımlanma mecburiliği getirdiği açıktır.

Bu prestijle, kelam konusu gereklilik yerine getirilmeden yürürlüğe konulmuş olması nedeniyle, hukuksal geçerliliği bulunmayan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Takım Tanımlar Yönetmeliği’nde ve bu Yönetmelik’e dayanılarak tesis edilen TMO İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının … günlü, E:… sayılı sürecinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. TMO İnsan Kaynakları Daire Başkanlığının … günlü, E:… sayılı sürecinin ve bu sürecin desteği olan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Takım Tanımlar Yönetmeliği’nin “Kadro tanımları” başlıklı Ek-1’inde yer alan teknisyen unvanına ait düzenlenmenin İPTALİNE,

2. Aşağıda dökümü yapılan …-TL yargılama sarfiyatı ile karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Taban Fiyat Tarifesine nazaran duruşmalı işler için belirlenen…-TL vekalet fiyatının davalı yönetimden alınarak davacıya verilmesine, davalı yönetim tarafından yatırılan …-TL harcın yönetim üzerinde bırakılmasına, artan posta fiyatının kararın katileşmesinden sonra aidiyetine nazaran taraflara iadesine,

3. Bu kararın bildirim tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Heyetine temyiz yolu açık olmak üzere, 18/12/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.